به گزارش باشگاه در و پنجره و نما

گروه اطلاع رسانی ایرنا در گزارش زیر مهمترین نشست های پژوهشی را از بازه زمانی سوم تا 9 شهریور 1397 خورشیدی بررسی کرده است.

**واکاوی کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر
نشست «واکاوی کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر» در محل خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

«مجید صابر» مذاکره کننده ایران و سفیر ایران در قزاقستان در جریان امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر گفت: امضای این کنوانسیون به تحریم‌های دونالد ترامپ ارتباطی ندارد. بلکه مربوط به 2 سال پیش بوده و در این مدت کشورها ذی‌نفع مشغول بررسی‌های داخلی خود بودند.

صابر اظهار داشت: کنوانسیون حقوقی دریایی خزر محصول 15-16 سال مذاکرات کشورهای ساحلی خزر است و ماحصل تحریم های نیست بلکه 2 سال پیش امضا شده است. به دنبال امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر مباحث گسترده ای درباره این کنوانسیون در فضای سیاسی و رسانه ای کشور شکل گرفت. عمده این مباحث حول سهم ایران از دریای خزر، منابع بستر و زیر بستر، تحدید حدود، مباحث امنیتی شکل گرفته بود.

«محمدسعید ملک زاده» رییس کل حقوق عمومی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به ایرادات وارده بر کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر بیان داشت: مقام های وزارت امور خارجه ایران بارها گفته اند که بحث تحدید حدود به بعد موکول شده است و ممکن است10 یا شاید 50 سال به طول انجامد این در حالی است که تحدید حدود بستر و زیربستر میان 4 کشور باقی مانده از اتحاد شوروی خلاف رژیم حقوقی موجود و علیرغم مخالفت ایران انجام شده و این کشورها مشغول بهره برداری هستند.

ملک زاده تصریح کرد: بر اساس بند یک ماده هشتم کنوانسیون، تعیین حدود بستر و زیر بستر دریای خزر به بخش ها باید از طریق توافق میان کشورهای با سواحل مجاور و مقابل با در نظر گرفتن اصول و موازین عموما شناخته شده حقوق بین الملل به منظور قادر ساختن آن دولت ها به اعمال حقوق حاکمه خود برای بهره برداری از منابع بستر و زیر بستر و سایر فعالیت های مشروع مرتبط با توسعه منابع بستر و زیر بستر انجام شود.

این کارشناس مسایل حقوقی ادامه داد: این موضوع به این معناست که آنچه که روسیه با قزاقستان، روسیه با آذربایجان و قزاقستان با ترکمنستان انجام داده یا خواهد داد ارتباطی به ما نخواهد داشت و می ماند تحدید حدود ایران و ترکمنستان و ایران و آذربایجان که شاید 50 سال به طول انجامد.

«الهه کولایی» استاد دانشگاه و کارشناس مسایل بین الملل با بیان اینکه رژیم حقوقی دریای خزر سیاسی است و مساله ای حقوقی نیست، توضیح داد: نگاهی به پیمان ها و روابط نشان می دهد این روابط برمبنای قدرت بر کشورهای ساحلی در تاریخ شکل گرفته است و به موازنه قدرت در این منطقه ارتباط دارد. این کنوانسیون پس از 26 سال در شرایطی امضا شد که آمریکا ایران را به تحریم تهدید می کند.

کولایی عنوان کرد: جای مذاکره کننده ارشد ایران در دوران اصلاحات در اینجا خالی است و باید وی توضیح دهد چه شد که ما از سهم 18 و 19 درصدی به توافق فعلی رسیدیم که ادعا می شود، مسکوت گذاشته است اما بر توافق های غیرحقوقی و غیر قانونی و 2 فاکتو کشورهای حوزه خزر صحه گذاشته شد.

«منوچهر متکی» وزیر اسبق امور خارجه با اشاره به مناسبات قدرت میان ایران و قدرت های غربی در زمان رژیم سابق خاطرنشان کرد، در رژیم سابق آمریکایی ها در صفی آباد بهشهر مستقر بودند و عمق اتحاد شوروی سابق را رصد می کردند در حالی که رژیم پهلوی عالی ترین حد روابط را با غربی ها داشت نباید خط fir (فایر ) را این طور تعریف می کردند که مدیر وقت حقوقی وزارت امور خارجه چنان نامه ای بنویسد و وقعی هم به آن گذاشته نشود.

وزیر اسبق امور خارجه گفت: اینکه امروز بگوییم باید صبر کنیم و یا اینکه امضای این توافق در موقعیت خوبی نبوده، این طور نیست درست است که باید این توافق مورد نقد قرار گیرد اما این نقد مبنا ندارد.

متکی نقطه یابی به صورت فنی و تکیه بر اصل انصاف را مبنای سهم 20 درصدی ایران ذکر کرد و اظهار داشت: ساحت متخصصانی که عرق کشور و حقوق ملت را دارند از کسانی که جنس آنها خارجی است و در نقشه خارجی ها بازی می کنند جداست و حتما باید در این زمینه هوشیاری لازم را داشته باشیم.

**نقد و بررسی کتاب «ر»
نشست «نقد و بررسی کتاب «ر»» نوشته مریم برادران در قالب مجموعه نشست‌های چهل سالگی انقلاب اسلامی، در سرای اهل قلم برگزار شد.

«مهدی کاموس» نویسنده و پژوهشگر بیان کرد: برای نوشتن در این حوزه نیاز به پژوهش و مستندنگاری است که با این ویژگی‌ها، کمتر زندگینامه موفق داریم که توانسته باشد تجربه‌های زیسته یک شهید را بیان کند. ویژگی برجسته کتاب «ر»، نگاه به جنبه‌های زیستی است. به نظر من مریم برادران توانسته زندگی درون خانوادگی یک انسان را خوب بیان و تبیین کند. این از نقاط قوت اثر است. نویسنده بیشتر به دنبال تجربه‌های زیسته یک انسان بوده تا اینکه بخواهد جنگ را مطرح کند. انسان زیسته در دوران انقلاب و دفاع مقدس، با این جریان درگیر است اما الزاما این مسیر را طی نکرده است.

این نویسنده و پژوهشگر، تصریح کرد: نگاه انسان‌شناختی به رسول حیدری که یک انسان زیسته در دوران دفاع مقدس بوده، از نقاط مثبت کتاب محسوب می‌شود اما در حوزه سبک زندگی، این کتاب دارای تناقض هایی است که آن‌را از حوزه دفاع مقدس دور می‌کند.

«محمدعلی آقامیرزایی» نویسنده، پژوهشگر و عضو شورای مرکزی انجمن روزنامه‌نگاران دفاع مقدس با اشاره به اینکه، نوشتن به درستی عرق‌ریزان روح و کار بسیار سختی است، توضیح داد: اینکه یک نویسنده سال‌ها با عشق روی یک اثر کار می‌کند، جای تقدیر دارد و ارزشمند است، به خصوص اینکه اثر مستند و در ارتباط با جنگ و دفاع مقدس هم باشد.

عضو شورای مرکزی انجمن روزنامه‌نگاران دفاع مقدس، در بیان برخی نقدهای خود از این کتاب خاطرنشان کرد: مریم برادران از جایی داستان را شروع کرده که رسول از سفر اول بوسنی بازگشته است. البته اینکه داستان از کجا و چگونه شروع شود، به سلیقه نویسنده مربوط است اما این موضوع باید منطق داشته باشد. من نفهمیدم چرا باید داستان از اینجا شروع شود. همچنین پرش های زمانی باید قاعده داشته باشد و سیر زمانی نیز حفظ نشده است.

«ساسان والی زاده» معاون فرهنگی هنری موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس گفت: حُسن کار مریم برادران این بوده که سراغ ناشر خصوصی رفت. در اینصورت، ارتباط سالم‌تری با مخاطب برقرار می‌شود. این کتاب از گرافیک مناسبی برخوردار است که البته استفاده از تصاویر در لابه‌لای متن، در برخی موارد پاشنه آشیل کتاب شده و تا حدی بر متن غلبه کرده و ارتباط با متن را مشکل کرده است.

«مریم برادران» نویسنده کتاب «ر» در معرفی این کتاب که پیش از این به‌عنوان اثر برگزیده جایزه جلال آل احمد انتخاب شده، بیان کرد: من معمولاً از خود جنگ نمی‌نویسم، بلکه از آدم‌های جنگ می‌نویسم. همیشه دوست داشتم، آدم‌هایی را که با جنگ سروکار داشته‌اند بشناسم و درباره آنها پژوهش کنم. شهید رسول حیدری، بیشتر در ماموریت‌های خارجی بسر می‌برد و کمتر در کنار خانواده بود اما نامه‌هایش نشان می‌داد که این مرد با عاطفه و احساس چگونه توانسته زندگی‌اش را حفظ کند.

برادران در ادامه افزود: برای من مهم بود که رسول حیدری به‌عنوان یک انسان فارغ از جنگ دیده شود. همچنین خیلی برای من مهم بود که از عکس‌ها و اسناد در کنار متن کتاب استفاده شود و انتشارات آرما نیز در چاپ کتاب، این موضوع را رعایت کرد. در این کار، بچه‌های این حوزه و رسول را بهتر شناختم و لحظات نابی را که حس کردم تا جایی که امکان داشت در کتاب منعکس کردم.

**نگاهی به رخداد کودتای 28 مرداد 1332پس از 65 سال
نشست «نگاهی به رخداد کودتای 28 مرداد 1332پس از 65 سال» در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

«هرمیداس باوند» استاد روابط بین الملل اظهار داشت: در جنگ بین الملل دوم، با شکست متحدین، در 1944میلادی کمپانی های انگلستان و آمریکا برای گرفتن امتیاز نفت شمال تلاش کردند و این مساله موجب نگرانی دولت محمد ساعد شد. دراین زمان محمد مصدق طرح عدم امتیاز به کشورهای خارجی را ارایه داد. از طرفی دیگر شوروی ها، نه تنها شمال ایران را ترک نکردند، بلکه مساله کردستان و آذربایجان پیش آمد.

باوند تصریح کرد: پس از انعقاد قرار داد قوام –سادچیکف که یکی از موارد مطرح شده آن مساله نفت و اصل 50-50 از عواید نفت بود، مجلس مصوبه ای را جهت احقاق حق ایران مطرح کرد. با انعقاد قرار داد گس – گلشائیان میزان حق امتیاز ایران از چهار شیلینگ به 6 شیلینگ در هرتن و افزایش سهم ایران مقررشد اما اصل پرداخت سهم ایران رعایت نشد.

این استاد روابط بین الملل یادآور شد: مصدق با تشکیل کمیسیون نفت، موفق به انعقاد قانون 9 ماده ای نفت شد. وی با پذیرفتن نخست وزیری مسوولیت اجرای ملی شدن نفت و خلع ید را برعهده گرفت و یا رنسانس تاریخی، احیای مشروطیت،کوتاه کردن دست بیگانگان، توسعه اقتصادی و رفاه عمومی و اجرای سیاست موازنه منفی را مورد اهمیت قرار داد.

«مجید تفرشی» پژوهشگر تاریخ به اهمیت مساله جنبش نفت، قیام و خیزش و حساسیت هایی که نسبت به ماجراهای تاریخ معاصر وجود دارد اشاره کرد و توضیح داد: در زمینه تاریخ نگاری کودتای 28 مرداد و جنبش ملی شدن افراد مغرض، کم سواد از جناح های ملی، مذهبی، چپ و شبکه های خبری با ترکیبی از عوام فریبی در پی آن هستند به نوعی ماجرا را پیش ببرند.

تفرشی عنوان کرد: نگاه اصلی به دوران ملی شدن نفت و ایجاد جبهه ملی می باشد و مصدق قهرمان بی رقیب و بدون شریک بود. کودتای 28 مرداد محصول جان فشانی جبهه ملی، خیانت دولت های خارجی و جان فشانی های مخالفان و موافقان است.

این پژوهشگر تاریخ گفت: جریان کودتای 28 مرداد، دولت را مستاصل کرد، مصدق خشنود نبود با دخالت نیروهای خارجی و خیانت نیروهای داخلی، مصدق به یک قهرمان تبدیل شد.

«احمد گل محمدی» استاد دانشگاه در باره تاریخ نگاری کودتای 28 مرداد و روش شناختی آن سخنان خود را با این مضمون بیان کرد: تاریخ نگاری 28 مرداد، بازسازی مضاعف یک روایت می باشد. اینکه چرا این رویداد جایگاهی در تاریخ نگاری ما دارد؟ به لحاظ فلسفی با توجه به شواهد موجود، روایت گذشته را می سازیم.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: روایت 28 مرداد، مضاعف است، چون چه تحلیل های کمی و چه تحلیل های کیفی متون 28 مرداد، بازسازی می شود. همچنین ،روایت های کودتا بیش از حد کارگزار محور است. روایت هایی مانند، مصدق، انگلیس، برادران رشیدیان ونواب صفوی و ... کارگزار محور هستند.

وی در ادامه افزود: در روایت های کودتای 28 مرداد که کارگزارمحوری مضاعف دارد، جایگاه گزاره ها معطوف به شخصیت ها نسبت به بسترها و شرایط بیشتر است. بنابراین دغدغه های غیر تاریخ نگارانه جایگاه برجسته ای دارد.

**جوان، شغل و چشم‌انداز آینده
نشست «جوان، شغل و چشم‌انداز آینده» در قالب مجموعه نشست‌های جوان و جوانان در ایران در مؤسسه رحمان برگزار شد.

«حسن طائی» رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه یکی از بحث‌های اساسی دولت در دوران انتخابات اشتغال به ویژه اشتغال جوانان بود، تصریح کرد: در وضعیت فعلی دولت در این موضوع مساله پیدا کرده است، چنانچه می‌بینیم وزیر کار بیکار شد، وزیر اقتصاد استیضاح شد و شرایط پیش رو ابهام برانگیز است.

طائی با اشاره به اینکه بنیان‌های اجتماعی جوان تحت تأثیر 2 پدیده فردیت جوان و ساخت‌های اجتماعی آن است که در رفتار و کردار جوان اثر می‌گذارند، توضیح داد: مهم‌ترین مسایل از منظر اجتماعی جوان خانواده، دانشگاه، بنگاه‌های اقتصادی، دین، حکومت و محیط اجتماعی آن است که بر فرد تأثیر می‌گذارند، جوان در مقام فردیت، شخصی است که دنیایی از امید، انگیزه، انرژی، آرمان و هیجان دارد.

رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه توانمندسازی جوان اهمیت دارد، عنوان کرد: وقتی از منظر بازار کار بحث جوان مطرح می‌شود توانمند‌سازی در اولویت قرار می‌گیرد. توانمندسازی جوان بر پایه توانایی‌های یادگیری یا مهارت‌های یادگیری او است که بر حضور او در اجتماع و بازار کار تأثیر می‌گذارد.

وی برخی عوامل چرخه پویا را توانمندسازی، جامعه‌پذیری، اشتغال پذیری و اشتغال‌زایی دانست و ادامه داد: وقتی جوان به اشتغال‌زایی می‌رسد یادگیری نوین در فرد آغاز می‌شود، سهم بالایی از یادگیری و دانش هنگام عمل به وجود می‌آید؛ وقتی جوان به یادگیرنده تبدیل شد به مرور زمان به نوآور، کارآفرین و… نیز تبدیل خواهد شد.

طایی با بیان اینکه وقتی فرد وارد بازار کار می‌شود و شغل پیدا می‌کند منشأ ایجاد چهار درآمد است، آنها را اینگونه معرفی کرد: حقوق و دستمزد به خود فرد، حق بیمه به سامان‌‌های رفاهی و تأمینی، مالیات به دولت، سود به کارفرما.

این استاد اقتصاد با اشاره به اینکه جوان حق انتخاب و احساس آزادی، حس شهروندی در جامعه جهانی، بی تکلفی، آزادی اندیشه، برخورداری از حقوق اجتماعی، حاکمیت قانون، نظم و انظباط در رفتار اجتماعی و… می‌خواهد، خاطرنشان کرد: چون اینها در جامعه فراهم نمی‌شود جوانان به مهاجرت دامن می‌زنند و مهاجرت نخبگان، منابع انسانی، نیروی انسانی و سرمایه انسانی زمینه را برای اهل فساد و رانت فراهم می‌کند.

«حسین راغفر» استاد دانشگاه الزهرا(س) با بیان اینکه ما محصول شرایط تاریخی و اجتماعی خود هستیم، گفت: اگر یک جوان در خانواده محروم به دنیا آید نباید محروم بماند بلکه جامعه باید فرصت‌های برابر برای همه ایجاد کند.

راغفر با اشاره به اینکه تحولات سه دهه گذشته ایران به شدت نقش تعیین کننده‌ای در وضعیت کنونی ایفا کرده است و به نوعی یک تغییر نگرش است، اظهار داشت: بلافاصله پس از جنگ تغییر ایدئولوژی در نظام سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد شد و از شعار عدالت اجتماعی به تأمین امنیت برای سرمایه و سرمایه‌دار تغییر جهت داده‌ایم در صورتی که ضرورت توسعه اتفاق افتادن هر 2 اینها در کنار یکدیگر است.

استاد دانشگاه الزهرا(س) با بیان اینکه در طول دوره‌های گذشته به تدریج نقش مردم در اقتصاد کم‌تر شده است، تصریح کرد: در این دوران اگرچه به نام مردمی کردن اقتصاد خصوصی‌سازی رخ داد اما به تدریج مردم از صحنه تصمیم‌گیری‌ها کنار زده شدند و همه منابع و فرصت‌ها برای گروه‌های درون قدرت و ثروت شکل گرفت.

وی بیان داشت: میانگین اشتغال جوانان در جهان 41 درصد اما در ایران22 درصد است، این اقتصاد قادر به خلق شغل نیست، در هر سال حداقل 1 میلیون نفر جوان متقاضی بازار کار است اما اقتصاد قادر به خلق شغل برای آنها نیست.

راغفر تصریح کرد: دولت باید در شرایط کنونی عرضه و تقاضای ارز را کنترل کند، بالغ بر 90 درصد ارز کشور فروش منابع طبیعی نفت و گاز است که اصلی‌ترین منبع کسب درآمدهای ارزی کشور است که تقاضای ارزی نیز باید کنترل شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه امنیت کشور مهم است و باید کاری کنیم تا جامعه دچار تلاطم‌های سیاسی نشود که می‌تواند برای تمامیت ارضی کشور خطرناک باشد، توضیح داد: امروزه مسئله اقتصاد و حل شرایطی که جامعه با آنها روبه‌رو است به معنای حفظ تمامیت ارضی کشور است همه مردم و مسوولان باید تصمیم‌های قاطع، دقیق و شجاعانه بگیرند.

وی با اشاره به اینکه ما برای بازسازی سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد مردم به حاکمیت و خود نیازمند اقدام های جدی هستیم، به برخی از آنها اشاره کرد: عفو عمومی و ایجاد فضای گفت ‌وگو همگانی که رسانه‌های عمومی باید عرصه‌ای برای شنیده شدن آراء گروه‌های مختلف در جامعه باشند که از گفت ‌وگو راه‌حل‌هایی برای کشور ایجاد می‌شود.

پژوهش9370**9131