به گزارش باشگاه در و پنجره و نما
شرایط متفاوت هر کشوری ایجاب می‌کند راهکارهای متفاوت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را در دستور کار قرار دهد تا بتواند با کمترین هزینه بیشترین بهره‌وری را به دنبال داشته باشد. این مهم در خصوص مسائل اقتصادی بیشتر خودنمایی می‌کند زیرا علم اقتصاد در ذات خود به معنای اولویت‌بخشی منابع محدود برای نیازهای نامحدود است و زمانی که مشکلات اقتصادی در جامعه وجود داشته باشد نحوه این اولویت‌دهی اهمیت بیشتری خواهد داشت.
اکنون نیز ایران با توجه به تحریم‌های یک جانبه آمریکا علیه فروش نفتش و همچنین مشکلات ذاتی اقتصاد که چند دهه است ریشه دوانده، لازم است سیاست‌گذاری در اقتصاد را به نحوی ساماندهی کند که بتوان از این شرایط گذر کرد.
در این مسیر راه‌های مختلفی مانند بازگشت به نظام سهمیه‌بندی، حمایت‌های غذایی، استفاده از تجربیات گذشته در شرایط مشابه و ... می‌تواند مورد توجه باشد. اما نکته‌ای که همگان بر آن تاکید دارند، تغییر نگرش و رویکرد در اقتصاد است تا فشار بر دهک‌های ضعیف جامعه کمتر شود.
در همین مورد، محمدرضا واعظ مهدوی، رئیس صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر در گفت‌وگو با ایرناپلاس با بیان اینکه باید توجه داشته باشیم شرایط اقتصادی داخل کشور، نه توسط مسائل خارجی ایجاد و نه حل می‌شود، افزود: البته روابط خارجی می‌تواند برای شرایط اقتصادی مؤثر باشد، اما نباید این را از خاطر ببریم که از آغاز پیروزی انقلاب همواره در شرایط تحریم قرار داشته‌ایم.
وی با اشاره به اینکه در دوران جنگ شرایط بسیار سخت‌تری از امروز داشتیم، ادامه داد: در آن زمان، شرایط به این صورت بود که بسیاری از محصولات وارداتی بود و وابستگی زیادی به خارج داشتیم و حتی پزشکان که در نقاط محروم کشور حضور داشتند، خارجی بودند.
**در زمان جنگ امکان تجارت بین‌المللی نداشتیم
واعظ مهدوی افزود: از سوی دیگر به‌دلیل بمباران‌های مکرر عراق، هر کشتی که می‌خواست برای بارگیری و یا تخلیه بار به خلیج فارس وارد شود، با موشک‌های عراقی هدف گرفته می‌شد و امکان تجارت بین‌المللی نداشتیم.
وی تأکید کرد: با همه این شرایط، تورم کنترل می‌شد و کالاها در اختیار مردم قرار داشت و در کنار آن، بسیاری از طرح‌های صنعتی مانند گاز کنگان، پتروشیمی اراک، پتروشیمی بندرعباس، فولاد مبارکه، فولاد اهواز، اسکله شهید بهشتی، راه‌آهن بافت – بندرعباس و... در آن دوران ایجاد شد و شکل گرفت.
وی با اشاره به اینکه در زمان جنگ یک گزارش آسیب از گرسنگی نداشتیم، گفت: زیرا نگرشی بر اقتصاد کشور حاکم بود که منابع محدود را به‌گونه‌ای سیاست‌گذاری کند که همگان به آن دسترسی داشته باشند.
استاد دانشگاه شاهد اولویت اصلی در سال‌های اول انقلاب را توجه به فقرا و مناطق محروم به‌جای نیروهای برخوردار دانست و افزود: اگرچه همان زمان نیز بسیاری افراد از محدودیت‌های اعمال شده مانند عدم واردات کالاهای لوکس ناراضی بودند ولی دولت و حاکمیت در آن زمان تصمیم گرفته بود به‌جای واردات کالاهای لوکس، تمرکز خود را بر تأمین کالاهای اساسی جامعه قرار دهد، زیرا اعتقاد بر این بود که واردات کالاهای لوکس، منابع کشور را مصرف می‌کند و اختلاف طبقاتی را به‌دنبال دارد.
**سهمیه‌بندی در دستور کار قرار گیرد
وی ادامه داد: بنابراین اکنون نیز به‌جای آنکه چشم ما به‌دنبال این باشد که در خارج چه اتفاقی می‌افتد، باید سیاست‌های اقتصاد داخلی را بر اساس مصالح ملی شکل داد و وابستگی کشور به ارز و دلار را کاهش دهیم. درواقع باید نحوه هزینه کرد دلار موجود را به‌گونه‌ای سیاست‌گذاری کنیم تا برای تأمین کالاهای ضروری مصرف شود. همچنین دولت نباید قیمت ارز را افزایش دهد.
به گفته واعظ مهدوی، کالاها و نیازهای اساسی مانند زمان جنگ باید سهمیه‌بندی شود و برای هر شخصی از جامعه، حد استفاده و بهره‌برداری مشخص باشد تا منابع موجود برای آن، به‌نحوی که آحاد کشور برای پاسخ به نیازهای خود دچار مشکل نباشند تأمین شود، البته این نیازها برای گروه‌های مختلف متفاوت خواهد بود.
معاون سیاست‌گذاری رفاه در دولت اصلاحات گفت: چرا فکر می‌کنیم حیات ما به نفت وابسته است؟ اکنون وابستگی بودجه کل کشور به نفت به کمتر از 30 درصد رسیده است که این درصد را باید در شرایط حساس و پر‌مشکل کمتر کنیم. در حال حاضر، ارز حاصل از نفت عمدتاً برای نیازهای تجملی و فانتزی مصرف می‌شود و باید جیره‌بندی و سهمیه‌بندی کنیم تا نیازهای اساسی را اولویت داده و تأمین کنیم.
وی ادامه داد: دولت نباید از نارضایتی عده‌ای برخوردار بترسد، زیرا در شرایط حساس، همیشه گروه‌های ثروتمند به‌دنبال رانت هستند.
** حل مسائل داخلی را به خارج از کشور وصل نکنیم
واعظ مهدوی افزود: درواقع اهمیت حمایت مردم از دولت، از رضایت ظاهری تعدادی آدم رانت‌خوار بیشتر است.
وی با اشاره به اینکه نباید حل مسائل داخلی را به خارج از کشور وصل کنیم، گفت: برجام برای خارج کردن سیاست خارجی از بن‌بست امری لازم بود و دولت در این مورد، بسیار کارآمد عمل کرده است. زمانی روابط سیاسی ایران از معاون مدیرکل وزارت خارجه بالاتر نمی‌رفت، اما اکنون رئیس‌جمهوری ایران با روسای جمهوری کشورهای بزرگ دیدار می‌کند.
معاون سابق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تأکید کرد: در این جنگ دیپلماتیک، رئیس‌جمهوری آمریکا منزوی است و اکثر برآوردها این است که صحبت‌های رئیس‌جمهوری ایران در سازمان ملل موفق‌تر از صحبت‌های یک ابر‌قدرت بوده است و درواقع، اثرات برجام همین موارد است. بنابراین ما نباید انتظار حل مسائل داخلی را از روابط خارجی داشته باشیم.
وی گفت: وصل کردن انتظارات اقتصادی به روابط بین‌الملل تنها در سطوح محدودی از فرآیندهای اقتصادی مصداق دارد.
گفت‌وگو از حوری قاسمی
**اداره کل اخبار چندرسانه‌ای **ایرناپلاس**
